محلول بتادین

معرفی بتادین (Betadine) و کاربرد آن

پوویدون ـ آیودین (PVP-I) یا آیودوپوویدون که به بتادین یا دوا گلی نیز معروف است، ماده‌ای گندزدا است که برای ضدعفونی کردن پوست، قبل و بعد از جراحی به کار برده می‌شود. از بتادین برای ضدعفونی کردن پوست بیمار و دست جراح استفاده می‌شود. این محصول برای شستشوی زخم‌های کوچک نیز کاربرد دارد. بتادین به دو صورت مایع و پودر به فروش می‌رسد. پوویدون ـ آیودین نخستین بار به سال ۱۹۵۵ تولید شد، این محصول بدون نسخه به فروش می‌رسد.

محلول بتادین (Betadine Solution) ترکیبی برای درمان زخم‌های خفیف استفاده می شود (به عنوان مثال، بریدگی، خراش، سوختگی) و برای جلوگیری و درمان عفونت‌های پوستی ملایم استفاده می شوند. عفونت‌های پوستی کوچک و زخم‌ها معمولا ً بدون درمان التیام می یابند، اما برخی از زخم‌های سطحی ممکن است وقتی که آنتی بیوتیک در منطقه آسیب دیده استفاده شود سریع تر التیام یابد. این محصول شامل آنتی بیوتیک هایی است که با کم کردن یا توقف رشد باکتری موجب بهبود زخم می شوند.

انواع بتادین

1. بتادین قهوه‌ای

2. بتادین سبز

3. بتادین دهان شویه

4. بتادین واژینال

بتادین مایع - از لحاظ محصولات کاربردی در حوزه پزشکی - در چهار نوع بتادین سبز(غلظت 10 درصد)، بتادین قهوه ای یا  اسکراب به عنوان ضدعفونی کننده پوست و حاوی دترژانت آنیونیک (غلظت 5/7 درصد)، دهان شویه (غلظت 1 درصد) و بتادین واژینال در دسترس است. البته لازم به ذکر است که ظروف حاوی بتادین موجود در بازار در دو نوع بتادین قهوه ای و بتادین سبز موجود هستند. برای ضدعفونی کردن سطوح، می توان با رقت 213/1 (نسبت 1 به 212 قسمت) به صورت اسپری مصرف شود و حداقل 10 دقیقه در تماس با سطوح باقی بماند. البته، می تواند موجب تغییر رنگ برخی سطوح  مانند وینیل، پلاستیک و لاستیک شود. برای ضدعفونی کردن وسایل، بتادین 1 درصد در مدت زمان 30 دقیقه یا بیشتر به عنوان ضدعفونی کنندۀ متوسط عمل می کند.

1. بتادین قهوه‌ای

رنگ ماده سازنده بتادین – پویدون ایودین (Povidone Iodine) – به رنگ طلایی قهوه ای می باشد که عامل رنگ قهوه ای این محصول است. این نوع از بتادین مخصوص ضدعفونی پس از جراحی می باشد. پوویدون ـ آیودین ۷.۵ % است و به عنوان محلول ضدعفونی کننده غیراستریل به کار برده می شود. بتادین قهوه ای پاک کننده از بین برنده ویروس‌ها و باکتری‌ها است.

کاربردهای بتادین قهوه‌ای

از بین بردن باکتری هایی که ممکن است پوست را عفونی کنند

بتادین قهوه ای برای آماده سازی پوست قبل از جراحی به کار برده می‌شود

شستشوی دست برای کاهش باکتری‌های روی پوست

موثرترین کاربرد بتادین قهوه ای در زخم های سوختگی است

کاهش قابل توجه تعداد میکروارگانیسم های روی دست ها و ساعدها قبل از جراحی یا درمان و مراقبت از بیمار

ضدعفونی کننده تاول، خراش ها و زخم های سطحی

راهنمای مصرف بتادین قهوه‌ای

دست‌ها را آب بزنید.

حدود ۵ میلی لیتر (یک قاشق چای‌ خوری پر) از بتادین را روی دست ها و ساعدها بریزید.

بدون اضافه کردن آب، دست ها را دو و نیم تا سه دقیقه به هم بمالید.

در صورت تمایل می توانید از اسفنج استفاده کنید. زیر ناخن‌ها را نیز به خوبی تمیز کنید.

مقدار کمی آب اضافه کنید تا کف زیادی تولید شود. دست‌ها را زیر آب شیر، آب بکشید.

تمام این مراحل را یک بار دیگر با ۵ میلی لیتر بتادین تکرار کنید.

2. بتادین سبز

این نوع از بتادین، پوویدون ـ آیودین ۱۰ % می باشد و به عنوان محلول ضدعفونی کننده غیراستریل و ضد باکتری به کار می رود. پوویدون ـ آیودین سبز یک بار مصرف است تا از آلودگی خارجی جلوگیری شود.این ماده کاربرد وسیعی برای استریل کردن موضعی و جلوگیری از عفونی شدن زخم داردو با آزاد شدن تدريجی ید بر روی پوست ضدعفونی كنندگی خود را اعمال مي كند. بتادین سبز یک ضدعفونی کننده برای محل جراحی و نابود کردن باکتری های عفونی و قارچ ها می باشد که پوست را برای جراحی آماده می کند و هرگونه میکروبی که در آن قسمت وجود دارد را از بین میبرد.

پوویدون آیوداین سبز ترکیبی از ید و پلیمرهای حامل است. محلول های این محصول از طریق آزاد ساختن تدریجی ید بر ‏باکتری ها، قارچ ها، ویروس ها، انگل ها، کیست ها و اسپورها مؤثر هستند. قدرت اثر پوویدون آیوداین کمتر از فرآورده‌های حاوی ‏ید آزاد، ولی سمیت آن کمتر است. اثر ضدعفونی کننده این دارو را مواد قلیایی کاهش می‌ دهند.

کاربردهای بتادین سبز

آماده سازی پوست بیمار قبل از درمان

آماده سازی پوست قبل از جراحی

نابود کردن باکتری‌های عامل عفونت های پوستی

درمان سوختگی، خراش ها و زخم های کوچک و سطحی و تاول ها

این محلول برای شستشوی دست قبل و بعد از جراحی به کار گرفته می شود

متخصصین زنان و زایمان هنگانی که واژن به دلیل عفونت های قارچی و یا تریکوموناس ملتهب می شود برای رفع آن از بتادین نوع سبز استفاده می کنند

دستور مصرف بتادین سبز

محل جراحی را پیش از جراحی پاک کنید.

محلول را روی پوست بزنید و اجازه دهید خشک شود.

ناحیه جراحی را می توانید با باند پانسمان بپوشانید.

هشدار مصرف محلول بتادین (پوویدون آیداین 10%)

تماس طولانی مدت با این دارو ممکن است سبب تحریک و در موارد نادر باعث واکنش های حساسیتی شود؛ در این صورت مصرف دارو را قطع و با پزشک مشورت کنید.

محلول موضعی پوویدین آیداین ۱۰ درصد فقط برای استعمال خارجی است. این فرآورده را جهت استعمال در چشم یا سطوح وسیعی از بدن استفاده نکنید.

مصرف این دارو در نوزادان با وزن کمتر از ۱/۵ کیلوگرم ممنوع است و در مورد سایر نوزادان نیز مصرف مداوم توصیه نمی شود.

طول اثر مفيد پوويدون آيودين براي مقاصد جراحي يك ساعت است و تعداد باكتري ‎‌هاي پوست پس از ۸-۶ ساعت مجدداً به ميزان اوليه باز می‌ گردد.

پوویدین آیداین ممكن است پارچه‎ ‌هاي بافته شده از الیاف مصنوعي را لك نمايد كه در اين صورت بايد با آمونياك رقيق شسته شوند.

هرگز خودسرانه و بدون مشورت پزشک از بتادین سبز برای شستشوی زخم‌های عمیق و سوختگی استفاده نکنید. این کار می‌تواند باعث سوختگی، تحریک پوست و طولانی شدن روند التیام شود.

از بتادین سبز در بیماران مبتلا به اختلال «تیروئید» و بیماران تحت درمان با «لیتیوم» نباید به صورت طولانی مدت استفاده کرد.

3. بتادین دهان شویه

محلول دهان شویه را به صورت رقیق شده در حجم معادلی از آب گرم یا به صورت رقیق نشده ‏به مدت 30 ثانیه غرغره می‌ کنند. این عمل هر دو یا چهار ساعت، تا مدت لازم، تکرار می‌ شود. استفاده از بتادین در دهان شویه کاربردهای بسیاری دارد که در اینجا به مهم ترین آن ها اشاره می شود:

استفاده از دهان شویه های آنتی پلاک مثل دهان شویه های حاوی بتادین در کاستن بوی بد دهان مؤثر می باشند.

همچنین در حوزه دندان پزشکی، اثر بتادین رقیق شده در کاهش عوارض بعد از جراحی دندان عقل نهفته مانند درد، تورم و تریسموس کاملا محرز می باشد. به طور کلی می توان گفت استفاده از بتادین رقیق شده در شستشوی محل جراحی، روش ارزان، مطمئن و موثری برای کاهش تورم و تریسموس ناشی از جراحی دندان عقل نهفته می باشد.

طبق تحقیقات انجام شده استفاده از دهان شویه بتادین ۱ درصد قبل از کشیدن دندان می‌تواند از بروز حفره خشک (dry socket)، همانند سایر دهان شویه‌ها (مثل کلرهگزیدین و یا سالین نرمال) پیشگیری نماید.

4. بتادین واژینال (دوش واژینال بتادین)

در برخی موارد با تشخیص متخصص زنان و زایمان برای درمان التهاب واژن که بر اثر عفونت های قارچی، عفونت های مختلط و تریکوموناس به وجود آمده است، از بتادین استفاده می شود. بتادین مورد استفاده در این درمان باید غلظتی بین ۷/۵ تا ۱۰ درصد داشته باشد. معمولا از بتادین محلول در آب و رقیق شده یا اسپری، اسکراب، پماد یا سواب حاوی بتادین برای درمان التهاب واژن استفاده می شود. یکی از محصولات پرکاربرد در این گروه، دوش واژینال است.

موارد مصرف دوش واژینال بتادین

دوش واژینال بتادین به عنوان یک پاک کننده واژن و برای معالجه عفونت‌های تریکومونال، باکتریایی، عفونت‌های ترکیبی و همچنین به منظور ضدعفونی کردن واژن قبل از عمل استفاده می‌شود. این دوش برای رعایت بهداشت بهت، پاک‌سازی مؤثر، ضدعفونی کردن و شستشوی ترشحات طبیعی، شستشوی داروهای واژینال، از بین بردن کرم‌ها و ژل‌های ضد بارداری، تمیز کردن واژن بعد از مقاربت جنسی و برای احساس تمیزی و شادابی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه مصرف دوش واژینال بتادین

۱۵میلی‌لیتر محلول بتادین را درون یک بطری نرم سرنگ‌دار بریزید.

آب ولرم اضافه کنید تا بطری تقریباً ۳۰۰ میلی‌لیتر پر شود.

به آرامی بطری را تکان دهید تا خوب ترکیب شود.

بطری را فشار دهید تا چند قطره آب خالی شود. این کار برای خالی کردن هوای درون بطری ضروری است.

نازل را به آرامی حدود ۵ سانتی‌متر وارد واژن نمایید و بطری را طوری در دست بگیرید که محلول به راحتی جریان پیدا کند.

بطری دوش را به آرامی از دو طرف فشار دهید. فشار یکنواخت وارد کنید تا محلول به آرامی جریان یابد. فشار را رها نکنید و تا بیشتر محلول وارد واژن شود. سپس آن را خارج کنید.

مقدار کمی که در بطری دوش باقی‌مانده را دور بریزید.

یک بار دیگر این محلول را بسازید و همین روند را تکرار کنید.

بطری و نازل دوش را بشویید و بگذارید خشک شود.

موارد منع مصرف دوش واژینال بتادین

حساسیت به بتادین یا مواد تشکیل دهنده آن

پرکاری تیروئید یا هر نوع بیماری تیروئیدی

طول درمان با لیتیوم

قبل و بعد از هرگونه درمان‌های خاص پزشکی که از ید درمانی استفاده شده است.

درصورت مشاهده هرگونه واکنش آلرژیک سریعاً مصرف دوش را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.

استفاده از دوش واژینال در دوران بارداری توصیه نمی‌شود؛ زیرا می‌تواند به زایمان زودرس و بارداری خارج از رحم منجر گردد.

مراقبت‌های ویژه در طول مصرف دوش واژینال بتادین

دوش واژینال بتادین را پیش از مصرف گرم نکنید.

از تماس قطره‌های دوش واژن بتادین با چشم جلوگیری کنید.

بتادین فقط و فقط برای استفاده خارجی تولید می‌شود؛ این محلول برای استفاده در نواحی وسیع بدن مناسب نیست و نباید برای مدت زمان طولانی استفاده شود.

پس از مصرف بتادین در مقادیر زیاد، عملکرد غده تیروئید باید مورد بررسی قرار گیرد.

مصرف مقادیر زیاد بتادین، افراد مبتلا به مشکلات تیروئیدی را در معرض ابتلا به پرکاری تیروئید قرار می‌دهد.

مصرف دوش واژینال بتادین در بیماران مبتلا به نقص کلیوی توصیه نمی‌شود.