قلم و پلیت کوتر

روش مونوپلار و استفاده از قلم و پلیت کوتر

الکتروکوتر دستگاهی است که از آن برای بریدن بافت ها و بند آوردن خون ریزی ناشی از جراحی با کمک جریان الکتریسیته استفاده می گردد. این دستگاه برای برش از قلمی استفاده می کند که به قلم الکتروکوتری معروف است. از این دستگاه به دو روش بهره برداری می شود:

روش اول که بیشترین موارد استفاده را دارد و در عموم جراحی ها قابل استفاده می باشد تحت عنوان مونوپلار (تک قطبی) شناخته می شود. در این روش اپراتور که معمولا کارشناس اتاق عمل می باشد یک سر سیم را به محل مخصوص خروجی جریان برق دستگاه متصل می کند و سر دیگر آن را در محل جراحی قرار می دهد؛ سپس جریان الکتریسیته ی تنظیم شده ی دستگاه از طریق سیم به قلم الکتروکوتری منتقل می شود و از قلم الکتروکوتری جهت برش یا کنترل خون ریزی استفاده می شود.

قلم الکتروکوتری علاوه بر برش بافت مورد نظر جراح، قسمت در حال خونریزی بافت را می سوزاند و به این ترتیب مانع خونریزی در موضع عمل نیز می گردد. پس از برش و یا انعقاد خون جریان برق وارد شده به موضع جراحی از طریق یک الکترود (پلیت کوتری) و سیم دنباله آن به دستگاه بر می گردد تا جریان از بدن خارج شود و به اصطلاح مدار آن کامل شده و از سوختگی بیمار جلوگیری به عمل آید.

استفاده از دستگاه الکتروکوتر

هر گاه جراح بخواهد در محیط مرطوب، مثلا سیستوسکوپی، از این دستگاه استفاده کند به جریان برق قوی تری نیاز خواهد داشت. در اعمالی مثل هیسترسکوپی یا سیستوسکوپی که می خواهند از کوتر استفاده نمایند، استفاده از محلول های رسانای الکترولیتی مثل نرمال سالین ممنوع است؛ زیرا سبب سوختگی بافتی نمی شود.

امروزه قلم های الکتروکوتری (الکترود های مونوپلار)، از کلید قطع و وصل کردن جریان دستگاه روی دسته الکترودی بهره می برند که جراح آن را در دست می گیرد. دکمه زرد برای برش و دکمه آبی برای سوزاندن (کوآگوله) استفاده می شود.

این دستگاه از بخش های زیر استفاده می کند:

1. قلم کوتر: یکی از پرمصرف ترین و کاربردی ­ترین تجهیزات اتاق عمل می ­باشد. این محصول یک تیغه است که از سرامیک پوشیده شده و برای برش بافت ها در عمل های جراحی استفاده می شود. قلم کوتر با طراحی سبک و غير لغزشي و استفاده از مواد مناسب براي عملكرد راحت‌ تر جراح ساخته  شده است. این محصول داراي روكش پلاستيكي بر روي برد الكتريكي داخل قلم جهت جلوگيري از اتصالي برق می باشد.

2. پلیت کوتر: یک سیلیکون هادی، صفحه نرم و انعطاف پذیراست که به وسیله کابل به دستگاه کوتر متصل می گردد و قبل از عمل جراحی به قسمتی از بدن که ضخامت بیشتری دارد - معمولا پشت ران یا ساق پا - می چسبانند تا از بدن بیمار در مقابل اثرات مضر جریان برق دستگاه کوتر محافظت کند.

3. کابل یا سیم رابط پلیت: رابط بین دستگاه و پلیت کوتر است. این کابل دارای استحکام بالای کابل و سوکت آن می باشد و شامل کلیپس تاشو با قابلیت محکم شدن است. طول کابل آن به طول ۳ متر و قابلیت استریل شدن را دارند. قبل از اعمال جراحی پلیت را در قسمتی از بدن که خونرسانی خوبی دارد و بدون مو می باشد به دور از الکترود های الکتروکاردیوگرافی نصب کنید.

نحوه استفاده از قلم، پلیت و رابط پلیت کوتر

قبل از بیهوشی یا بعد از پوزیشن دادن به بیمار، پلیت یکبار مصرف (الکترود خنثی) روی ناحیه مناسب برحسب موضع جراحی چسبانده می شود. پس از این که بیمار با شان استریل پوشیده شد، پرستار اسکراب (دارای لباس استریل) انتهای سیمی را که به الکترود وصل است به پرستار در گردش (سرکولار) می دهد و وی پس از وصل کردن رابط قلم الکتروکوتری و نیز سیم پلیت کوتری به سوکت اصلی خود روی دستگاه، آن را به کار می اندازد و تنظیم می نماید.

روی دستگاه در روش مونوپلار دو قسمت مدرج برای انعقاد خون و یا برش وجود دارد ولی در متد بای پلار یک قسمت مدرج برای تنظیم میزان برش بر حسب نیاز طراحی گردیده است. در این موارد سرکول میزان قدرت دستگاه را تنظیم می نماید و با صلاحدید جراح اگر نیاز به تغییر باشد، آن را مجدد تنظیم می نماید. معمولا قدرت دستگاه با توجه به نوع جراحی متغیر بوده و ابتدا با جریان الکتریسیته ضعیف شروع می شود و به تدریج و در صورت نیاز میزان آن را افزایش می دهند.

امروزه استفاده از قلم یکبار مصرف استریل رایج شده و جایگزین قلم الکتروکوترهایی شده است که با استفاده از قرص فرمالین در بیکس های مخصوص ضدعفونی می شدند.

در مود مونوپلار، جریان الکتریکی از طریق دو الکترود به بدن بیمار و الکتروکوتر متصل شده و مدار جریان را می بندد. یکی از دو الکترود فعال است و سطح مقطعی بسیار کوچک تر نسبت به الکترود دیگر دارد. الکترود فعال، معمولاً به شکل یک ابزار یا پروب ساخته می‌شود و توسط جراح به کار می‌رود که به آن قلم کوتر گفته می‌شود.

الکترود غیرفعال برای جلوگیری از تجمع جریان و ایجاد سوختگی، سطح بسیار بزرگ تری دارد. در سال های گذشته این الکترود که به «صفحه بیمار» موسوم بود، از یک سطح رسانای دائم مصرف تشکیل می‌شد که زیر ران یا باسن بیمار قرار می‌گرفت. در حال حاضر بسیاری از بیمارستانها از پد الکترود یکبار مصرف موسوم به پلیت استفاده می‌کنند که معمولاً به ران، باسن و یا کمر بیمار چسبانده می شود. پلیت کوتر نیز از طریق یک کابل پلیت (رابط پلیت) به دستگاه الکتروکوتر وصل می شود.

اساس عملکرد الکتروکوتر در مود مونوپلار به این صورت است که جریان گذرنده از داخل صفحه بیمار با جریان گذرنده از داخل الکترود فعال (قلم کوتر) یکسان است اما چون سطح مقطع قلم کوتر نسبت به الکترود غیرفعال (پلیت) بسیار کوچک تر است، چگالی جریان در آن بسیار بزرگتر خواهد بود. در نتیجه اختلاف چگالی بین دو الکترود باعث ایجاد گرما و در نتیجه تخریب بافت زیر قلم کوتر می‌شود، اما بافت زیر پلیت تنها اندکی گرم می‌شود.